Een lastig probleem kun je onmogelijk oplossen met dezelfde manier van denken die het probleem heeft veroorzaakt. Albert Einstein, natuurkundige.
Coaching betekent in de oplossingsgerichte aanpak die ik praktiseer: de ander helpen om te begrijpen welke manieren van denken en doen haar/zijn optreden aansturen. En met haar of hem in gesprek gaan over positievere en effectievere denk- en handelwijzen.
Deze oplossingsgerichte aanpak is in feite brongericht, omdat hij de persoon en haar/zijn talenten als uitgangspunt neemt. Een probleem is in deze benadering geen akelige hindernis, maar veeleer een inefficiënte deeloplossing; een tussenstap naar een doeltreffender, meer bevredigende totaaloplossing. Bij deze aanpak kijken we naar wat nog steeds werkt en hoe dat komt. Wat in soortgelijke omstandigheden vroeger heeft geholpen en wat dit zou kunnen betekenen voor het huidige probleem. En wie of wat daarbij nodig is om een alleszins professioneel resultaat te bereiken.
De rode draad is: waar zitten iemands interne en externe krachtbronnen en hoe kunnen die benut worden om de gewenste situatie voor deze manager of medewerker en andere betrokkenen tot stand te brengen.
Ik ervaar steeds opnieuw dat mensen over veel meer kennis en vaardigheden beschikken dan ze zich realiseren. Het coachingsproces is erop gericht dat iemand zich van die kwaliteiten bewust wordt. Want pas dan kun je er werkelijk over beschikken en er wat mee doen. Professionaliteit kernmerkt zich door het (h)erkennen van je grenzen, het inzetten van je leerbaarheid en het benutten van collegialiteit. Door de 'vonk' tussen 'bewust bekwaam' en 'bewust onbekwaam'.
De uitkomst van een coachingstraject wordt door de betrokkenen vaak als verrassend en simpel ervaren. Zo van: was dit het nou? U bent hiermee in goed gezelschap. De bekende onderzoeksjournalist Joris Luyendijk merkt ergens treffend op: "Een inzicht is als een belangrijk kunstwerk: voordat het er is, kan niemand het bedenken. Maar is het er eenmaal, dan kan niemand zich voorstellen dat het er ooit nog niet was." Vaak is het een kwestie van jezelf een kwartslag draaien. Daarmee verandert het hele perspectief op de werkelijkheid. Je verlegt de koers 90 graden! Je straalt nieuwe energie uit en je ontdekt de waarheid van het gezegde: waarom zou je ziek moeten zijn om beter te worden?!
Tijdens het traject checken we onderweg geregeld of de gekozen aanpak/methode werkt. Dat kan het beste door feedback van de direct leidinggevende, de collega's of de klanten. Of een mededirectielid. De vorm waarin we dat doen kiezen we in onderling overleg.
Mediation of conflictbemiddeling is wat mij betreft een specifieke vorm van coaching. Daarbij treed ik op als gespreksleider tussen twee of meer personenen/partijen, die hun relatie weer willen normaliseren of met elkaar een conflicterende situatie willen oplossen. Als mediator heb ikzelf geen belangen, maar stuur maximaal op het proces van herstel van de relaties. Ik probeer de betrokkenen te helpen de situatie mee door de ogen van de ander te bekijken, het belang van de ander te begrijpen. En de oplossing te zoeken in 'en-en' i.p.v. 'of-of'.
Vanaf het eerste contact is het beoogde resultaat van een traject belangrijk. Het gaat er tenslotte altijd om dat klanten, collega's en leidinggevenden weer echt tevreden zijn over de manier waarop iemand als persoon of als team zijn werk doet. In welke functie of rol dan ook. Dat alleen biedt werkelijk perspectief aan alle betrokkenen.